De wind

De wind. Je voelt hem elke dag op de fiets, tijdens een wandeling of soms zelfs in de auto. We hebben genoeg wind in ons koude kikkerlandje en ondanks dat we hem geregeld vervloeken, maken we er al honderden jaren dankbaar gebruik van. Denk maar aan de zeilschepen van de VOC of aan de windmolens die diverse polders drooglegden. Meer recentelijk maken we gebruik van windenergie om stroom op te wekken. Maar waar komt die wind eigenlijk vandaan?

Wat is wind?

Wind is de stroming van lucht als gevolg van drukverschillen. Deze drukverschillen ontstaan door het door de zon opwarmen en vervolgens uitzetten van lucht. De uitzetting zorgt ervoor dat dezelfde hoeveelheid lucht een groter volume inneemt, waardoor er een lagedrukgebied ontstaat. Tijdens het uitzetten, duwt de warme lucht koudere lucht uit hogere atmosferische lagen weg. Hierdoor ontstaat er buiten het lagedrukgebied een gebied met koude, zware lucht; een hogedrukgebied. Aangezien de natuur houdt van balans, zal het overschot aan lucht van het hogedrukgebied zich verplaatsen naar het lagedrukgebied. Deze luchtverplaatsing noemen we wind.

Windenergie is van alle tijden

Uiteraard wordt de wind niet alleen gestuurd door de drukverschillen. Andere factoren die de wind beïnvloeden zijn de corioliskracht, de Archimedeskracht, de topografie van het landschap en wrijving. De grootste drijvende kracht achter de wind op globale schaal, is echter het temperatuurverschil van de lucht op de polen vergeleken met de evenaar. Op de evenaar wordt lucht opgewarmd, die opstijgt en zich op hoogte richting de koude polen gaat verplaatsen. Op de 30e breedtegraad daalt de afkoelende lucht echter en stapelt hij zich op tot een hogedrukgebied. Het gevolg is dat er vanaf de 30e breedtegraad zowel noord- als zuidwaarts een wind over het aardoppervlak gaat waaien. Vanwege de draaiing van de Aarde en de daaruit voortkomende corioliskracht, wordt de zuidwaartse wind richting de evenaar (de passaatwind) naar rechts (westwaarts) afgebogen. De oostenwind die hierdoor ontstaat, heet de passaatwind. De noordwaartse wind richting de polen wordt ook naar rechts afgebogen; hierdoor ontstaat een oostwaartse afbuiging. De resulterende westenwind noemen we westerlies. Het zijn deze westerlies die richting Nederland relatief milde oceaanlucht (met bijbehorende storingen) aanvoeren. Zie de afbeelding oneraan deze pagina voor een visualisatie van de globale luchtstromen.

Windkracht

In het weerbericht wordt windkracht meestal uitgedrukt in de schaal van Beaufort. Hieronder een tabel waarin windkracht, windsnelheid en het uiteindelijke effect aan elkaar worden gerelateerd.